Poród to szereg kolejno po sobie następujących procesów, które powodują wydalenie z macicy wszystkich elementów jaja płodowego, tj. płodu, płynu owodniowego i popłodu. Niemal do ostatniej chwili przed porodem twój organizm przygotowuje się do tego, by wydać na świat dziecko. Zachodzi w nim wiele zmian. Warto świadomie i jak najlepiej przygotować się do tych zmian. Dlatego dzielimy się z wami naszą wiedzą.
Objawy zwiastujące poród:
- obniżenie dna macicy - ok. 3-4 tygodnie przed porodem dochodzi do obniżenia dna macicy do wysokości z końca 32 tygodnia ciąży; to ułatwi ci oddychanie, bo brzuszek "zejdzie" nieco w dół, jednak jego nowe położenie może spowodować częstsze oddawanie moczu, trudności z poruszaniem się czy ból okolicy krocza;
- wstawianie się główki do wchodu miednicy u pierwiastek – główka przyjmuje ułożenie silnie przygięte (czyli bródka maluszka zbliża się do klatki piersiowej) i wstawia się potylicą mniej lub bardziej głęboko we wchód miednicy;
- centralizacja szyjki macicy – przemieszczanie się długiej osi szyjki w oś kanału rodnego;
- dojrzewanie szyjki – szyjka macicy w ostatnich tygodniach przed porodem staje się miękka, bardziej podatna i rozciągliwa; stwierdza się mniejszego lub większego stopnia zgładzenie i rozwieranie szyjki;
- skurcze przepowiadające – od około 20. tygodnia ciąży kobieta może odczuwać skurcze nieskoordynowane, mające małą amplitudę; zwykle są one niebolesne; po około 38 tygodniach ciąży kobiety odczuwają już bóle nazywane skurczami przepowiadającymi; są to bardziej bolesne skurcze i występują co 10 minut; w trakcie porodu skurcze występują częściej bo około 3 razy w ciągu minuty; w kolejnych fazach porodu częstotliwość i odczuwanie bólu zwiększa się;
- odejście podbarwionego krwiście czopa śluzowego, czyli gęstej wydzieliny, która dotąd zamykała szyjkę macicy; w okresie ciąży wydzielina ta chroni maleństwo przed infekcjami.
Poród fizjologiczny – okresy porodu
Poród rozpoczyna się w momencie wystąpienia regularnej czynności skurczowej macicy, przynajmniej co 10 minut, powodującej skracanie i rozwieranie się szyjki macicy.
W czasie porodu możemy wyróżnić cztery okresy:
I. okres rozwierania – najdłuższy etap porodu, trwa od początku porodu do całkowitego rozwarcia szyjki macicy (10 cm);
II. okres wydalania – od całkowitego rozwarcia do urodzenia noworodka;
III. okres łożyskowy – od urodzenia noworodka do wydalenia popłodu;
IV. wczesny okres poporodowy – obejmuje dwugodzinny okres ścisłego nadzoru po urodzeniu noworodka.
I okres porodu
Czynność skurczowa macicy na początku pierwszego okresu jest zazwyczaj słaba i miernie bolesna. Wraz z postępem porodu, zwiększa się częstotliwość, czas trwania oraz amplituda skurczów macicy. Towarzyszy temu wzrost bolesności skurczów. Aktywność skurczowa macicy powoduje silny napór części przodującej na szyjkę macicy, doprowadzając do jej skracania i rozwierania. Procesowi temu towarzyszy skąpe krwawienie lub plamienie. Pod wpływem nasilających się skurczów w czasie porodu dochodzi do równoczesnego skracania się szyjki oraz rozwierania ujścia zewnętrznego i wewnętrznego.
W tym okresie oddychaj przeponą, rób długie, głębokie wdechy, tak aby unosił ci się brzuch, a nie klatka piersiowa. Dzięki temu dotlenisz dziecko. Aby uśmierzyć ból możesz skorzystać z ciepłej kąpieli (woda rozluźnia napięte mięśnie i relaksuje), skorzystać z piłki czy worka sako. Wskazane są także spacery, pozycja pionowa sprzyja przesuwaniu się dziecka w dół kanału rodnego i przyspiesza rozwieranie się szyjki macicy. Przy silnych bólach zapytaj położną o inne niefarmakologiczne i farmakologiczne metody łagodzenia bólu.
II okres porodu
Drugi okres porodu rozpoczyna się w momencie całkowitego rozwarcia szyjki macicy, a kończy porodem noworodka. Okres ten charakteryzuje czynność skurczowa macicy wspomagana działaniem tłoczni brzusznej. Są to tzw. skurcze parte. Występują pod wpływem bodźców odruchowych poprzez nerwy rdzeniowe, niezależnie od woli rodzącej. Gdy zaczynasz przeć pomagasz malcowi przesuwać się. W pewnej chwili główka zaczyna naciskać na tkanki krocza, stopniowo je rozciągając. Także w tej fazie porodu korzystna jest pozycja pionowa (np kuczna), korzystne jest także pochylenie ciała do przodu. W tych pozycjach miednica ma większą pojemność, dzięki czemu malec ma więcej miejsca, przeciskając się przez kanał rodny. W czasie skurczów będziesz miała silne uczucie parcia i wystarczy umiejętnie je wykorzystać. Położna, która będzie Ci towarzyszyć, podpowie, kiedy masz przeć. Słuchaj, co mówi, a także wsłuchaj się w swoje ciało. Druga faza porodu kończy się urodzeniem dziecka.
Skala Apgar pierwsze badanie noworodka, wykonywane tuż po porodzie, podczas którego oceniany jest jego stan zdrowia w pięciu obszarach:
- oddychanie,
- czynności serca,
- zabarwienie skóry,
- napięcie mięśni,
- odruchy.
Ocenę przeprowadza się w pierwszej, trzeciej, piątej i dziesiątej minucie życia. Za każdy obszar lekarz lub położna może przyznać 0, 1 lub 2 punkty. Idealny wynik to 10 punktów. Większość zupełnie zdrowych noworodków dostaje od 8 do 9 punktów. Dzieci, które otrzymają 4-7 punktów wymagają opieki i wzmożonej obserwacji lekarskiej. Jeżeli punktów jest od zera do trzech, stan dziecka jest ciężki i konieczne jest wspomaganie oddychania i pracy serca. Stan dziecka poprawia się często z minuty na minutę, ważna jest więc nie liczba zdobytych punktów, ale tempo zachodzących zmian.
III okres porodu
Trzeci okres porodu nazywamy okresem łożyskowym. Po urodzeniu noworodka słabnie czynność skurczowa macicy, powracając ponownie po krótkiej przerwie. Dochodzi wtedy do oddzielenia się i wyparcia łożyska.
IV okres porodu
Jest to okres intensywnego nadzoru nad kobietą po urodzeniu dziecka. Obejmuje on dwugodzinny okres od momentu wydalenia łożyska. W razie potrzeby lekarz lub położna zszyje krocze (jeśli zostało nacięte lub pęknięte), będzie też obserwować, czy macica prawidłowo się obkurcza i czy krwawienie z dróg rodnych jest prawidłowe. W tym czasie dziecko jest z matką, nie zabiera się go też do kąpieli zaraz po porodzie. Po dwóch godzinach mama z maleństwem zostaje przewieziona na oddział położniczy, gdzie odbywa się pierwsze badanie lekarskie oraz ważenie noworodka.
Plan opieki przedporodowej i plan porodu
Podczas opieki przedporodowej przyszła mama z pomocą położnej środowiskowej, ustalają plan opieki przedporodowej oraz plan porodu. Plan opieki przedporodowej obejmuje wszystkie procedury medyczne związane z opieką przedporodową wraz z określeniem czasu ich wykonania. W planie opieki przedporodowej uwzględniane są możliwość zakwalifikowania ciężarnej do Programu badań prenatalnych, realizowanego w ramach programów zdrowotnych określonych w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Plan porodu obejmuje wszystkie elementy postępowania medycznego podczas porodu i miejsce porodu.
- Plan opieki przedporodowej i plan porodu może być modyfikowany odpowiednio do twojej sytuacji zdrowotnej.
- Plan opieki przedporodowej i plan porodu powinien być dołączany do dokumentacji medycznej. Osoba sprawująca opiekę przedporodową powinna przekazać ci kopię planu opieki przedporodowej.
- Wybór miejsca porodu należy do ciebie; w wybranej placówce powinnaś otrzymać wyczerpującą informację dotyczącą miejsca porodu, obejmującą wskazania i przeciwwskazania.
- Zaleca się prowadzenie porodu w warunkach szpitalnych, z zagwarantowanym dostępem do wydzielonej dla cięć cesarskich sali operacyjnej, gdzie w sytuacji wystąpienia powikłań zarówno u matki, jak i u płodu lub noworodka, możliwe jest natychmiastowe podjęcie interwencji medycznych, adekwatnych do zaistniałej sytuacji położniczej lub stanu noworodka.
Prosimy o zabranie do porodu następujących rzeczy:
- dowód osobisty
- aktualna legitymacja ubezpieczeniowa
- karta ciąży, wyniki badań, karty informacyjne
- informację o grupie krwi i czynniku Rh
- plan porodu
- przybory toaletowe
- szlafrok
- kapcie
- 2 koszule nocne
- podkłady ginekologiczne (podpaski)
- majtki jednorazowego użytku
- sztućce, kubek
- pieluszki jednorazowego użytku
- 2 pieluszki tetrowe
- ubranka dla dziecka (1 komplet na dzień pobytu- koszulka, kaftanik, śpioszki)
- rożek do zawijania noworodka lub kocyk
- chusteczki do pielęgnacji noworodka
- grzebień lub szczoteczkę dla noworodka
